راهنمای راه اندازی و نحوه مدیریت داروخانه
همانطور که می دانید، داروخانه ها امروزه علاوه بر داروهای ضروری، برخی اقلام زیبایی، خوراکی و … را نیز در اختیار مشتریان خود قرار می دهند. داروخانه ها در جای جای شهر وجود داشته و البته در بیمارستان ها، مراکز طبی، ساختمان پزشکان و حتی گاه در فروشگاه های زنجیره ای هم حضور دارند. برای راه اندازی داروخانه می خواهیم چند مرحله را با هم بررسی کنیم.در ادامه با دکتر مهناز شکروی (داروساز) همراه باشید .
شغل داروخانه و نحوه راه اندازی آن
داروخانه به مرکز تخصصی ارائه انواع داروها اعم از داروهای گیاهی و داروهای پزشکی زیر نظر دکتر داروساز ، گفته می شود. داروخانه ها در کنار ارائه تخصصی دارو معمولا به عنوان یک خرده فروشی در حوزه زیبایی , سلامت و تجهیزات پزشکی نیز فعالیت می‌کند. این یعنی پس از راه اندازی داروخانه در کنار فروش دارو , فروش لوازم آرایشی و بهداشتی , فروش محصولات حوزه تناسب اندام و انواع تجهیزات پزشکی و کمک پزشکی نیز در داروخانه ها امری طبیعی است.
و به نوعی به طور غیر مستقیم این محصولات زیر مجموعه شغل داروخانه به حساب می آیند. مهمترین تخصصی که برای ورود به حوزه دارو و راه اندازی داروخانه مورد نیاز شماست , تخصص داروسازی است.
داروساز کیست؟
داروساز یا فارماکولوژیست (pharmacist) به شخصی گفته میشود که در رشته داروسازی تحصیل کرده و در زمینه انواع داروها تخصص دارد. یکی از مهمترین وظایف داروساز سازماندهی داروهای مورد نیاز بیماران، و آماده سازی آنها برای استفاده است. داروساز باید همه نسخه‌ها را چک کند و تمام داروهایی که پزشک شما تجویز کرده است را، مخصوصا از نظر دوز تجویزی با دقت نگاه کند.
یکی از مواردی که برای راه اندازی داروخانه بسیار مهم است موقعیت مکانی آن است معمولاً بسیاری از افراد که به فکر ورود به این شغل هستند علاقه دارند دارو خانه خود را در نزدیکی بیمارستان‌ها یا ساختمان پزشکان و … راه اندازی کنند تا بتوانند پتانسیل خوبی برای فروش را تجربه کنند، اما مطمئناً مکان مناسبتر منجر به افزایش اجاره بهاء و در نهایت افزایش هزینه تاسیس داروخانه خواهد شد. اما در هر صورت راه اندازی داروخانه می‌تواند یک شغل ایده آل باشد زیرا تمام مردم به شغل شما نیاز دارد و دارو هیچ وقت از زندگی مردم حذف نخواهد شد.
زمینه های کاری یک دکتر داروساز؟
دکتر داروساز می تواند در زمینه‌ی تولید، واردات و صادرات دارو، کمک‌کردن به تیم پزشکی و در زمینه‌ی فرمولاسیون و تولید داروهای خاص و داروهای جدید، فعالیت داشته باشد. همچنین در زنجیره تأمین ، پخش و توزیع محصولات دارویی هم می‌تواند فعالیت داشته باشد. خیلی از شرکت‌های آرایشی بهداشتی و برندهای ایران و دنیا ، مدیریت و فورمولاسیون آنها و کارهای دیگر به همراه تیم‌های شیمیست در حال حاضر به دست داروسازان است.
یکی از فعالیت‌هایی که یک دکتر داروساز می‌توانید انجام دهد تأسیس داروخانه است. در ادامه با شرایط تاسیس داروخانه بیشتر آشنا خواهید شد.
شرایط لازم برای ثبت نام متقاضیان تاسیس داروخانه :
– داشتن حداقل امتیاز محل که توسط دانشگاه علوم پزشکی مربوطه تایید شده باشد.
– دارا نبودن مجوز يا پروانه تاسيس يکی از مراکز يا موسسات پزشکی
– هر فردی می تواند در شهر یا روستای تابعه متقاضی تاسیس داروخانه باشد.
– در شرایطی که چند نفر متقاضی واجد شرایط تاسیس داروخانه باشند ، اولویت تاسیس با فردی است که پس از استعلام انشگاه بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد.
– در صورتی که کسی نتواند به فعالیتش در داروخانه ادامه دهد ، می تواند داروساز واجد شرایطی را جهت بررسی صلاحیت معرفی کند.
تاسیس داروخانه
تاسیس داروخانه یکی از علاقمندی های فارغ التحصیلان رشته های علوم پزشکی نظیر دارو سازی است. به طور کلی دانشجویان زیادی از جمله رشته های شیمی یا شیمی دارویی نیز رویای راه اندازی یک داروخانه را در سر خود دارند. در ابتدا باید گفت اهمیت داروخانه و تاثیر آن بر روی سلامت افراد سبب شده تا برای راه اندازی داروخانه نیاز به یک مجوز یا تائیدیه رسمی از سوی کمیسیون امور داروخانه ها باشد. هر شخصی صلاحیت راه اندازی یک داروخانه را ندارد و شخص متقاضی باید ابتدا درخواست خود مبنی بر دریافت مجوز برای تاسیس داروخانه را به کمیسیون مربوطه ارائه دهد. این درخواست زیر نظر افراد متخصص بررسی شده و در نهایت نتیجه آن اعلام می شود.
برای صدور مجوز داروخانه معیارهای زیادی وجود دارد و طبق این معیارها به اشخاص متقاضی امتیاز می دهند. هر یک از ملاک ها امتیاز خاصی دارند. در نهایت امتیازها با هم جمع شده و اگر به حد مورد انتظار برسد، با درخواست فرد برای راه اندازی داروخانه موافقت می شود. هر چه امتیاز یک شخص بیشتر باشد شانس وی برای دریافت مجوز به همان نسبت افزایش پیدا می کند. امتیاز مورد نظر برای تاسیس داروخانه در شهرهای مختلف متفاوت بوده و این امتیاز مورد نیاز ارتباط مستقیمی با جمعیت شهر مورد نظر متقاضی دارد.
مراحل احداث داروخانه
سرمایه لازم برای تاسیس داروخانه به اجاره یا خرید یک محل مناسب، دریافت مجوز تاسیس داروخانه، استخدام پرسنل، انجام دکوراسیون داروخانه، خرید انواع رایانه‌های مخصوص POS و نسخه‌ها، و سرمایه‌گذاری برای سفارش داروها و محصولات انبار، اختصاص داده میشود. هزینه های تبلیغات و آموزش پرسنل هم جز مواردی است که بعد از انجام الویت ها برای آن باید برنامه ریزی کرد و بخشی از هزینه تاسیس داروخانه محسوب می‌شوند.
بخش دریافت و تحویل نسخه
با توجه به وجود نرم افزارهای ثبت نسخه در داروخانه ها، معمولا پرسنل نسخه پیچ اولین کسانی هستند که جهت دریافت نسخه با بیمار طرف خواهند بود. بنابراین ویژگی های اثبات شده برخورد با بیماران باید به این افراد نیز آموزش داده شده باشد. معضلی که امروزه در نارضایتی های بیمار از داروخانه به وفور به چشم می خورد و این خود عامل مستقیمی در افت جایگاه داروخانه و پرسنل ان ها و متعاقبا داروساز می باشد.
بنابراین در قدم اول در پذیرش نسخه، مسئولین فنی داروخانه ها باید متوجه شیوه برخورد پرسنل با بیمار باشند تا پس از گذر از این مرحله و رسیدن بیمار به حضور داروساز، این اولین مرحله ای نباشد که ارتباط برقرار می گردد، چون ایجاد اعتماد در این مرحله برای درخواست هایی که داروساز خواهد داشت کمی به تاخیر افتاده است.
در استفاده از نرم افزار های ثبت نسخه، اولین قدم داشتن مهارت تایپ نسبتا خوب توسط اپراتور می باشد. نبود این مهارت یا منجر به سرباز زدن از ثبت آنلاین نسخه خواهد بود ( که این خود یعنی دوباره کاری در ساعات خلوت داروخانه برای خواندن مجدد نسخه و ثبت ان ) یا این که با کاهش سرعت عملیات اجرایی، دید بیمار به کل روند ارائه خدمات دارویی در داروخانه مملو از عدم اطمینان به مهارت های لازم بوده و از این جهت در صحت خدمات داروخانه دچار شک و تردید خواهد شد.
موضوع مهم دیگر در بخش پذیرش نسخه، راهنمایی بیمار در انتخاب گزینه های مختلف خرید خواهد بود.به عنوان مثال با توجه به وجود انواع وارداتی از داروها گاه این نیاز وجود دارد که از بیمار درباره نوع محصول پرسیده شود که می دانیم بین دو محصول از کارخانه های مختلف ولی با نام های یکسان، باز هم امکان تفاوت هایی وجود دارد. این تفاوت ها می تواند در منبع اولیه تهیه دارو، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی دارو بر اساس استاندارد تولید در این کارخانجات، تفاوت در ملح داروها، تفاوت در دوز داروها و غیره باشد.
بخش تحویل داروهای بدون نسخه یا OTC
ذر این قسمت فرد بایستی با نام ژنریک داروها، نام تجاری آن ها، انواع شکل های دارویی و دوز آن ها به میزان کافی آشنا باشد . همچنین شخص باید بداند چه داروهایی را مجاز است بدون نسخه پزشک به مراجعه کننده تحویل دهد و چه داروهایی را مجاز نیست .
در صورتی که شخصی درخواست دارویی کند که نیاز به نسخه دارد می تواند آن را به مسئول فنی داروخانه (دکتر داروساز) ارجاع دهد تا در صورت صلاح دید آن دارو به شخص تحویل داده شود یا اینکه به پزشک ارجاع داده شود .
نکته مهم دیگر آشنا بودن با قیمت داروها و جای آنها در داروخانه است که البته هر کسی با شروع کار در داروخانه و به مرور زمان به آن مسلط می شود.
بخش فرآورده های آرایشی بهداشتی
در این قسمت شخص بایستی با انواع برندهای فرآورده های آرایشی و ویژگی های هر محصول به خوبی آشنا تا بتواند خدمات بهتری را به مراجعه کننده ارائه بدهد.
قیمت هم بحث دیگری است که باید به آن تسلط داشته باشد . گاهی در این قسمت مشاوره پوست هم حضور دارد و به مشاوره به مراجعه کنندگان جهت خرید محصولات آرایشی می پردازد.
نحوه مدیریت داروخانه
اخیرا با تاسیس داروخانه‌های بسیار، رقابت بین داروخانه‌ها برای بقا و موفقیت بیشتر شده است و نقش مهارت و مدیریت داروسازان بسیار پررنگ‌تر شده‌است. در نتیجه داشتن مزیت رقابتی و برتری نسبت به رقیبان تبدیل به یکی از مهمترین ویژگی‌ها برای داروخانه‌ها شده‌است.
در داروخانه هم درســت مثل هر ســازمان دیگه‌ای برای داشــتن بازده بالا و کارکرد مناسب به داشتن سیستم مدیریت داروخانه قوی و کارامد نیاز است. داروخانه به دلیل اینکه یک بنگاه اقتصادیست و کار اصلی آن خدمات است، مدیریت درست اقتصادی در موفقیت و خروجی داروخانه تأثیر خیلی خیلی مهمی دارد.
داشتن سیستم مدیریتی قوی، کارامد و متمرکز می تواند تنش ها و برخوردهای موجود در محیط را به شــکل محسوســی کاهش داده یا حل و فصل آنها را ســاده تر و نظام مندتر کند، از به هدررفتن سرمایه های مادی، انسانی، زمانی و عاطفی در محیط داروخانه پیشگیری کند و مانع از بروز بسیاری از ناهماهنگی ها شود.
نکته مهم این هست که گرچه بنگاه اقتصادی کوچک ممکن است ساده بنظر بیاید و فکر کنید مدیریت آن با حداکثر ۴یا ۵ پرسنل کار سختی نیست، ولی به دلیل اینکه قرار است این بنگاه اقتصادی خروجی بهتری داشته باشد، طبیعتاً بهره‌وری بهتر ،زمانی انجام میشود که مدیریت مالی، منابع انسانی، منابع داروخانه و… به بهترین نحو انجام گیرد.
